Akran Zorbalığı Nedir?
Akran zorbalığı, aynı yaş grubundaki çocukların veya ergenlerin kendi yaş grubundaki kişilere karşı sürekli olarak sözel, fiziksel, cinsel veya siber saldırganlık uygulamasıdır. Daha çok din, dil, ırk ve farklı fiziksel özelliklere sahip kişiler bu zorbalığa maruz kalır. Çocuğun sessiz, içine kapanık olması, sosyal yönünün zayıf olması zorbalığa maruz kalma ihtimalini artırmaktadır. “Ortalama olarak çocukların %15-50 oranında zorbalığın herhangi bir çeşidine maruz kaldıkları bilinir. 4 ile 6 yaş diliminde gelişmeye başlayan zorbalık durumu yeterince müdahale edilmediğinde okul dönemi boyunca devam ediyor ve yetişkinliğe dek uzanıyor.” Akran zorbalığının çok ileri boyutunda madde kullanımı ve intihar davranışları da görülebilmektedir. Unutulmamalıdır ki zorbalığı yapan da zorbalığa maruz kalan da desteğe, bilhassa uzman desteğine ihtiyaç duyar.
Zorbalığı yapan çocuğun davranışları:
- Görüntüsüyle alay etme
- Lakap takma
- Tehdit etme
- Fiziksel şiddet uygulama
- Herkesin içinde küçük düşürme
- Eşyalarına el koyma, onları geri vermeme
- İftira atma, dedikodu yapma
- Siber zorbalık yapmak
Akran zorbalığı hem zorbanın hem de mağdurun olumsuz etkilendiği bir durumdur.
Çocuğun zorbalık yapmasının temel sebebi aile yaşantısı olduğu söylenebilir. Ailesi
tarafından ihmal edilmiş ya da şiddete maruz kalmış çocuklarda zorbalık davranışı daha çok
görülür. Ailesi tarafından ilgisiz kalmış çocuk, ilgiyi kendi üzerine çekmek için zorbalık
davranışında bulunabilir veya içinde bulunduğu ortamda bu tarz davranışlara şahit
oluyorsa, bu davranışları rol model alarak başka çocuğa uygulayabilir. Aileler bu durumu
engellemek için önemli bir rol üstlenmeli ve çocuğa gereken ilgiyi göstermeli ve onların
bireyselleşmeleri için destekleyici bir tutum sergilemeliler.
Akran Zorbalığına Maruz Kalan Çocuk
Zorbalığa maruz kalan çocuk, uğradığı zorbalığı genellikle ailesi ve öğretmenleriyle paylaşmaz. Bu durumun birçok sebebi vardır; şikâyet ederse daha sert saldırıya uğrayacağını düşünme, kendisine inanılmayacağı veya kimsenin onu desteklemeyeceği inancı gibi nedenler olabilir. Bu yüzden ailelerin ve eğitimcilerin çok iyi birer gözlemci olup durumu erkenden fark etmeleri çok önemlidir.
Zorbalığa maruz kalan çocuklarda görülen belirtiler
Çocuğun okula gitmek istememesi, daha çok içe kapanıklık, derslere odaklanamama, motivasyon eksikliği, yetersizlik hissi, depresif davranışlarda bulunma.. Mağdur çocuk bazen sosyal kabul görmek için zorbalık yapan kişiyle özdeşim kurabilir bazen de bastırdığı duygularının etkisiyle öfke problemleri yaşayabilirler.
Sistematik olarak zorbalığa maruz kalan çocuğun aile, arkadaş ilişkileri ve psikolojisi bozulur, yaşam onun için çekilmez hale gelir.
Akran zorbalığının türleri
- Sözel zorbalık
En çok görülen zorbalık türüdür. Dalga geçme, küfür, hakaret, küçük düşürücü sözler söyleme, dış görünüşüyle alay etme gibi davranışlardır.
- Fiziksel zorbalık
İtme, saç çekme, yumruk atma, ısırma, tükürme, tehlikeli aletlerle saldırma fiziksel olarak zarar veren hareketlerdir.
- Sosyal zorbalık
Arkadaş ortamından dışlama, yalnız bırakma, sosyal ortamlarda küçük düşürerek yalnız bırakma.
- Cinsel zorbalık
Cinsel içerikli sözler söyleme ve fiziksel olarak cinsel temasta bulunmaya çalışma, izinsiz mağdurun giysilerini çıkarmaya çalışma davranışları cinsel zorbalık türüdür.
- Siber zorbalık
Cep telefonuna rahatsız edici mesajlar gönderme, sosyal medya araçlarını kullanarak rahatsız etme, ondan habersiz, resimlerini kullanarak onun adına hesap açma uygunsuz web sayfaları hazırlamak, paylaşımlarına uygunsuz yorumlar yapma gibi davranışlardır.
Akran Zorbalığı İle Baş Etmek İçin Neler Yapılmalı
Akran zorbalığına sebep olanın da zorbalığa maruz kalanın destek ve yardıma ihtiyaçları var. Zorbalığı yapan ve zorbalığa uğrayan çocukların ailelerinin tutumları büyük önem arz ediyor ve öncelikle yargılayıcı olmamaları gerekiyor. Zorbalığa maruz kalan çocuğun ailesi güvenli bağlanma ilişkisi kurabilmeli, çocuğun kendisinin bu zorbalığı çözebilmesi için ona yol gösterici ve onu destekleyici tutum sergilemeliler. Çocuğun yaşadığı olumsuzlukları paylaşabileceği güvencesi verilmeli, neden kendini koruyamadığı gibi suçlayıcı davranışlarda bulunulmamalıdır. Çocuğun psikolojisinin zarar görmemesi için profesyonel desteğe başvurulması çok önemlidir. Uzman yardımıyla bu süreç çok daha hafif atlatılabilir. . Bazen aileler profesyonel yardım almadan kendi yöntemlerine göre çözmeye çalışınca her şey daha da zorlaşabiliyor. Bu yüzden uzman desteği ciddi manada önemlidir.
Meliha Taşlıtepe
KAYNAKÇA
https://dunyadanismanlikmerkezi.com/akran-zorbaligi-nedir/
https://www.cumhuriyet.com.tr/amp/haber/akran-zorbaligi-nedir-1730094
https://www.cadempsikoloji.com/makale/57-akran-zorbaligi