Varış Yanılgısının Etkisi

Hedeflerimize ulaşmanın bizi mutlu edeceğine inandığımız zaman varış yanılgısına kapıldığımızı tespit ettik. Bu yanılgının sonuçları da vardır. Varış yanılgısı, gelecekteki karar alma sürecimiz ve duygusal refahımız gibi bizi birçok açıdan etkiler.

Örneğin, bir maratonu tamamlamanın ilk coşkusu iki gün sonra kaybolduğunda ve kendinizi boşlukta hissettiğinizde, mükemmel olmaya çalışmanın bu zorluklara değmeyeceği sonucuna varabilirsiniz. Alternatif olarak, potansiyel sonuçları tam olarak düşünmeden mutluluğun o kısa ömürlü zirvesine tekrar ulaşmaya çalışmak için hemen yeni zorluklar keşfetmeye başlayabilirsiniz.

Mutluluk, bir hedefe vardıktan sonra ulaşılabilecek statik bir hedef değildir. Bir hedefe ulaşmak size kısa süreli bir destek sağlayabilecek olsa da yaşadığınız birçok iç ve dış olaya göre mutluluk seviyeniz yükselmeye ve düşmeye devam edecektir.

Yüksek eğitimli insanlar bile varış yanılgısına kapılır. Bir araştırma, yardımcı doçentlerin genellikle bir görev süresi almanın mutluluklarını uzun vadede etkileyeceğini düşündüklerini ortaya çıkardı. Ancak daha sonra bu mutluluk öngörüsü kontrol edildiğinde, kadrolu olanlarla olmayanların mutluluk düzeylerinde ciddi bir fark olmadığı görüldü.

Benzer şekilde, birçok kişi büyük bir piyango galibiyetinin ardından hayatın daha iyi veya daha keyifli olacağına inanır. Bununla birlikte, Dr. Philip Brickman ve meslektaşları, büyük piyango kazananlarının yakınlarda yaşayan kontrol deneklerinden daha mutlu olmadığını keşfettiler.

Daha da kötüsü, piyango kazananları bir dizi sıradan olaydan önemli ölçüde daha az zevk aldı. Bu durum kazananların duygusal sağlıklarının, servetlerinin gelişinden sonra olumsuz etkilenmiş olabileceğini düşündürüyor.

Varış yanılgısı nasıl yönetilir?

Bir hedefe ulaşmak başlangıçta bir endorfin patlamasına neden olabilirken, sonrasında yaşanan düşüş ya gösterdiğiniz çabanın beklediğiniz gibi sonuç vermediği için hayal kırıklığına ya da daha yeni, daha büyük veya daha heyecan verici bir hedefe geçme çılgınlığına neden olabilir.

Hedef belirlemenin kusurlu olduğunu ve herhangi bir hedef belirlemeden de hayatı yaşayabileceğinizi düşünebilirsiniz, ancak bu iyi bir strateji değildir. Bir hedefi tamamlamak varış yanılgısına yol açabilse de Dr. Tal Ben-Shahar, hedeflere sahip olmanın kişisel gelişim için gerekli olduğunu savunuyor.

İşin püf noktası, bakış açınızı değiştirmek için motivasyonunuzu yeniden oluşturmak ve hedeflerinize ulaşma sürecini sonuç kadar önemli hale getirmektir. Böylece bitiş çizgisini geçtikten sonra bir hayal kırıklığı yaşamaktan kaçınmış olursunuz. İşte varış yanılgısından kaçınmanıza yardımcı olacak üç strateji:

• İleriye dönük mutluluk tahminlerinden kaçının. Kendinizi “Yurtdışına taşındığımda, bebeğim olduğunda, kadrolu olduğumda mutlu olacağım” derken bulursanız, uzun vadeli ruh sağlığınıza katkıda bulunma hedefi üzerinde gerçekçi olmayan bir baskı uyguluyorsunuz demektir. Bir hedefin tamamlanması için yoğun beklentiler kurmak sizi hayal kırıklığına uğratabilir. İleriye dönük mutluluk tahminleri belirlemek yerine, şu anda sizi neyin mutlu ettiğini not edin. Hedefinize ulaştığınızda mutluluğu istemek yerine, şu anda hayatınızdaki olumlu şeylere proaktif bir şekilde bakın. Bu egzersiz, günlük tutma veya meditasyon yoluyla yapılabilir.

• Sonuca değil, yolculuğa odaklanın. Bir hedefe ulaşma yolunda sürecin tadını çıkarın, böylece sadece bitiş noktasındaki sevinci umut etmekle kalmayıp, sürecin her adımında onu deneyimlemiş olursunuz. Öğrenmenin, alanınızdaki uzmanlarla bağlantı kurmanın, harika bir sunum yapmanın, karmaşık bir soruna çözüm bulmanın keyfini yaşamak için kendinize alan açın. Nasıl öğreneceğinizi, yaratıcılık ve karar verme gibi becerileri nasıl geliştireceğinizi öğrenin. Bu şekilde, sonuç ne olursa olsun yolculuk yapılan işe değer olacaktır.

• Küçük kazanımları kutlayın. Bir mikro kazanç, yeni bir müşteriyle planlanmış bir çağrı almayı veya ilk kez durmadan bir mil koşmayı içerebilir. Daha küçük kazanımlara odaklanmak, uzun vadeli hedefinize henüz ulaşmamış olsanız bile kendinizi daha üretken ve mutlu hissetmenizi sağlayacaktır. Küçük kazanımları kutlamak, ana hedefe ulaşma üzerindeki baskıyı azaltır ve kısa süreli mutluluk yerine sürdürülebilir mutluluğu deneyimlemenizi sağlar.

Hedefler belirlemek sizi ileriye götürmeye yardımcı olur, ancak mutluluğunuz için onlara güvenmek, refahınızı ve karar verme süreçlerinizi olumsuz yönde etkileyecek olan varış yanılgısına düşmenize neden olabilir. Gerçekçi olmayan ileriye dönük mutluluk tahminlerine güvenmek yerine, hayatınızın size zaten mutluluk getiren yönlerini kutlayın ve devam eden öğrenme ve kişisel gelişim sürecinin tadını çıkarın.