İlişkilerde duygusal istismar çok fazla gözüken ve maalesef kişilerinin birçoğunun farkında olmadan tükenmesine yol açan bir faktör.
Istismar denilince çoğu insanın aklına hemen fiziksel şiddet geliyor. Ama burada kast ettiğim şey sonuçları somut olarak görülebilen fiziksel şiddettin çok daha ötesinde ,farklı boyutları ve türlere sahip bir şey.
Şimdi ilişkilerde yaşanan duygusal istismarı ve belirtilerinin ne olduğunu inceleyelim.
Duygusal istismar,kişinin özgüvenini zedeleyen ,kendisine olan saygısını ,değerini ve sevgi gibi kavramları yok eden davranışların bütünü olarak tanımlanır. İstismarda bulunan kişilerde genellikle empati eksikliği,rekabet duygusu,hazır cevaplılık,küçültücü şakalar ve mağdur gibi davranmak sıkça görülen özelliklerdir.
Duygusal istismar, kişinin karşısındakini kontrol etmek için fiziksel şiddet yerine duygusal şiddet uygulaması durumudur. İlişkide, bir tarafın diğer tarafı çeşitli baskılarla kontrol etmeye çalışması da denebilir.Duygusal istismar uygulayan kişi partneri için neyin iyi neyin kötü olduğunu en iyi kendisinin bildiğini düşünür. Çoğu zaman sert eleştirilerde bulunur. Genellikle sözlü şiddet söz konusudur ve bu istismarı uygulayan kişi sözleriyle karşısındakini bastırmaya çalışır.
Duygusal İstismara Maruz Kaldığınızı Gösteren Belirtiler
*Hayır Diyememek
Kişi duygusal olarak baskı gördüğü bir ilişkide ise hayır demekten çekinir.Ortada yapmak istemediği bir şey olsa bile duygusal olarak uğrayacağı baskıyı düşünüp korkar ve sonucunda bazı şeyleri reddetmek kişi için çok zorsa burada duygusal şiddet söz konusu olabilir.
*Suçluluk Hissi
Kendi hayatınızla ya da herhangi ortak bir konuda kendi başınıza bir karar vermeniz gerektiğinde ya da karar verdiğinizde endişeleniyor veya korkuyorsanız bu da partnerinizin size psikolojik şiddet uyguladığının bir işareti olabilir. Birbirini seven ve birbirine güvenen iki insanın karar verirken eşinden korkması ve kendiyle ilgili bir kararı bile ona danışması gerektiğini hissetmesi normal bir durum değildir. Duygusal şiddet uygulayan taraf zamanla bunu karşı tarafa baskı yoluyla kabul ettirmiştir. Herhangi bir karar verirken partnere danışmak oldukça normal bir durumken verilen karar sonucu korkulması anormal bir durumdur.
*Duyguların Yok Sayılması
Duygusal istismara /şiddete uğrayan biri hissettiklerini, duygularını paylaştığında duygusal şiddet uygulayan partner bu duyguları reddeder ve görmezden gelir. Hemen kendi söylediklerini devreye sokar ve partnerine ne yapması gerektiğini söyler. Elbette söylediği şekilde davranmasını bekler ve ister. Asla partnerinin duygularını umursamaz ve dikkate almaz.
*Hep Haksız Olan Taraf Olma
Duygusal şiddet uygulayan kişiler partnerlerini o kadar bastırırlar ki haksız olan taraf hep psikolojik şiddete uğrayan taraf olur. En azından bunu zorla kabul ettirirler ve çoğu zaman kurdukları baskıyla bunu kabul ettirirler. Partneri karşı çıktığında ise baskının şiddeti artar.
*Sürekli Eleştirilme
Duygusal şiddet uygulayan kişiler partnerlerini sürekli eleştirirler. Bunu iyilikleri için yaptıklarını söyleseler de müzik tercihlerinden ses tonlarına, kariyerlerinden giyimlerine kadar pek çok farklı konuda baskıcı eleştirilerde bulunurlar ve bu eleştirilerin hiçbir yapıcı değil, hepsi yıkıcıdır.
*Finansal Kontrol
Duygusal şiddet uygulayan kişiler partnerlerini sürekli ellerinde tutmak ve güçsüz hissettirmek için en önemli kurtarıcıları olan finansal güçlerini yavaşça ellerinden alırlar. Onları çaresiz ve kendilerine muhtaç bırakarak yanlarında tutmak isterler. Bunu bir anda, belirgin bir şekilde değil adım adım yaparlar. Çoğu zaman duygusal şiddete maruz kalan taraf farkında bile olmaz. Hatta partnerlerinin kendilerini karmaşık bir sorumluluktan kurtardıklarını bile düşünebilirler ancak bir süre sonra kendi paralarına bile sınırlı erişim hakları olduklarını fark edebilirler.
*Özel Hayata Müdahale
Duygusal şiddete uğrayan kişilerin zamanla kendilerine ait, herhangi özel bir şeyleri kalmaz. Hayatlarıyla ilgili en küçük ayrıntıdan bile partnerlerinin haberi vardır. Sosyal medya şifrelerinden telefondaki tüm mesajlaşmalara hatta arkadaşlarıyla olan ilişkilere kadar her şeyi bilirler ve bilmek isterler. Bu ise güvensizliklerinin en büyük kanıtıdır.
*Hakaret ve Küçük Düşürme
Duygusal olarak istismar edilen kişiler partnerleri tarafından sık sık toplum içinde küçük düşürülürler. Hakarete uğrarlar ancak bunu genellikle şakayla karışık yapan partnerlerine herhangi bir şekilde karşı çıkmaktan çekinirler. Çünkü bu tartışmanın sonunda o hakaretleri hak ettiklerine ya da şaka olduğu için abarttıklarına inandırılırlar.
Bunlar belirtilerden sadece birkaçı…Şunu belirtmekte fayda var : duygusal istismara uğrayan ve psikolojisinde büyük sarsıntılar meydana gelen insanların mutlaka bir psikologdan destek alması gerekmektedir. Bu kişinin eski yaşamına geri dönebilmesine,yeniden kendisine olan saygısını,sevgisini ve tabii ki de güvenini kazanabilmesinde çok büyük bir rol oynar.
Yazan: İrem Yağcı
Kaynak:
National Violance Against Women Prevention (Wellesley College)