Parkinson hastaları için derin beyin stimülasyonu (DBS), kas spazmı ve sertliği gibi birçok nörolojik semptomu kontrol etmeye yardımcı olarak kullanılıyor. Ancak bir dizi vaka çalışmasında ilginç bir yan etki gözlemlendi. Stimülasyon işleminin bazı hastaların, motor becerilerinin ne kadar iyi olduğundan bağımsız olarak, yüzebilme yeteneklerini kaybetmelerine neden olduğu tespit edildi.
İsviçre’deki Zürih Üniversitesi’nden araştırmacılar yakın zamanda, Neurology dergisinde, DBS’ den sonra su yüzeyinde kalmayı başaramayan dokuz vakayı tanımlayan bir rapor yayınladı. Üstelik bu insanlar sudan korkan ve bu deneyimi ilk kez yaşayacak olan insanlar değillerdi -hatta vakalardan ikisi eski yüzücüydü. Araştırmacılar, tüm grubun Parkinson tanısı aldıktan sonra bile yüzmekte zorluk yaşamadığını, aksine, düzensiz elektrik sinyallerini engellemek için beyin ve kalbin etrafına elektrot yerleştirmeyi içeren invaziv prosedürün*, hastaların suyun yüzeyinde kalamamalarına sebep olabileceğini söylüyor.
Derin Sular…
Araştırmacılar, DBS’nin neden hastaların suyun yüzeyinde kalmalarını etkilediğini tam olarak açıklayamasalar da hastaların DBS’den sonra motor fonksiyonlarında bir gelişme gösterdiklerini ancak bu gelişmenin suya girdikten sonra ortadan kaybolduğunu belirtiyor.
Zürih Üniversitesi’nde nörolog olan Christian Baumann, araştırma ekibinin DBS hastalarından birinin göle atlayıp neredeyse boğulduğunu öğrendikten sonra konuyla ilgilenmeye başladığını belirtiyor.
Baumann; “Biz klinisyenler genellikle hastalara yüzme ve diğer spor aktiviteleri hakkında sorular sormayız. Bu nedenle bu etki dikkatimizden kaçmış görünüyor.” diyor. Hastalar ölümle burun buruna geldikten sonra durumu farkedip diğer DBS alan hastalara da yüzme davranışları hakkında sorular sorulmaya başlandığını ekliyor. Araştırmadaki 9 hastadan 3’ünün beyin stimülasyonu almayı bıraktıktan sonra tekrar yüzmeye başlayabildiklerini de ekliyor.
Araştırmacılar bu garip etkiyi ilk kez gözlemlemiyor. 2015 yılında, Avustralya’daki araştırmacılar tarafından yirmi yıl süren dört benzer vaka çalışmasında da benzer bağlantılar gözlemlenmişti**. Bu araştırmadaki vakalardan üçü, DBS sonrası yüzme yeteneğini kaybedip boğuldu.
Baumann, DBS hastalarında golf ve kayak gibi diğer başlıca fiziksel aktivitelerde de bozulmaların görüldüğünü belirtiyor. Yüzmek gibi bu becerilerin de öğrenilmiş olduğunu, doğduktan sonra geliştirildiğini ve gerçekleştirilebilmeleri için birlikte çalışan bir sinir ağına ihtiyaç olduğunu vurguluyor.
Bulanık Sular
Şimdiye kadar bu ilginç etki ile ilgili elde edilen kanıtlar bizlere yanıtlardan çok yeni sorular bırakıyor. Gelecek çalışmaların bu insanların vücutlarında ne gibi değişiklikler olduğunu anlaması ve aktarması gerekiyor.
Her ne kadar bu yeni araştırma sadece birkaç vakayı baz alsa da, Baumann, doktorların bu konuda çalışmayı seçmesinin asıl nedeninin böylesi bir yan etki hakkındaki farkındalığı artırmak olduğunu söylüyor. Görünen o ki, altta yatan neden bulanık olsa da, DBS’den sonra yüzmeye çalışmak Parkinson hastalarını tehlikeli sulara itiyor.
*Ç.N: tedavi gerektiren, cerrahi işlem gerektiren uygulamalar
** Bu araştırmaya buradan (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26566200) ulaşabilirsiniz.
Çeviren: Esra Kardelen Yöyen
Kaynak: discovermagazine