Dünya Sigarayı Bırakma Günü, her yıl 9 Şubat’ta tütün kullanımının zararlarını farkındalık oluşturmak ve sigarayı bırakmaya teşvik etmek için kutlanan küresel bir gündür. Bunun adına bağımlılık konusuna değineceğim. Bağımlılık, bir maddeye veya faaliyete kompulsif ilaç kullanımı ile karakterize kronik, tekrarlayan bir beyin hastalığıdır. İlk başta kişilere keyif vermekle birlikte, bu anlık keyifler giderek ruhsal bozukluğa sebep olmaktadır. İnsanların uyuşturucu, alkol, kumar ve elektronik cihazlar vs. her türlü madde veya davranışlara bağımlı hale gelebilmektedir. Bağımlılık karmaşık bir hastalıktır. Bu yüzden biyolojik, psikolojik ve sosyal olmak üzere bunların birleşiminden kaynaklanmaktadır.
Biyolojik faktörler
- Genetik: Bazı kişilerin bağımlılık riskini artıran genlere sahiptir.
- Beyin kimyası: Bağımlılık yapan maddeler, beynin ödül sistemini etkileyerek dopamin salınımına neden olur. (Dopamin, zevk ve motivasyonda rol oynayan bir nörotransmiterdir.)
Psikolojik faktörler
- Ruhsal sağlık durumu: Depresyon ve anksiyete gibi ruhsal sağlık sorunları olan kişilerde bağımlılık riski daha yüksektir.
- Travma: Çocukluk çağı travması veya istismarı olan kişilerde bağımlılık riski daha yüksektir.
- Bilişsel faktörler: Bağımlılık kişilerde, madde veya davranışı sürdürmeye devam etmelerini sağlayan düşünme kalıpları vardır.
Sosyal faktörler
- Eş baskısı: Kişinin arkadaşları veya aile üyeleri madde veya davranışı kullanıyorsa, bağımlılık riski yüksektir.
- Çevresel erişim: Madde veya davranışa erişim kolay olduğunda, bağımlılığın gelişme riski yüksektir.
Bağımlılık, kişinin hayatının birçok yönünü etkileyebilen bir hastalıktır. Kişinin ilişkilerine, işine ve mali durumuna zarar verebilmektedir. Rehabilitasyon programları, kişinin bu alanlarda yeniden işlev kazanmasına yardımcı olmayı amaçlar. Bağımlılık, ayrıca ciddi sağlık sorunlarına ve ölüme bile yol açabilir.
Bağımlılığın tedavisi
İlaç ve davranışsal terapinin bir kombinasyonunu içerir.
- İlaç tedavisi: Yoksunluk semptomlarını hafifletmeye ve istekleri azaltmaya yardımcı olabilir. Kullanılan ilaçlar, bağımlılığın türüne ve kişinin bireysel özelliklerine bağlı olarak değişir.
- Davranışsal terapi: Hastalara bu durumlarla başa çıkmayı öğretmeye ve tetikleyicilerden uzak durmaya yardımcı olabilir.
Destek grupları: Bağımlılıkla mücadele eden diğer bireylerle bağlantı kurmayı ve deneyimlerini paylaşmak için bir ortam sağlar. Moral ve motivasyon sağlayabilmektedir. Böylece iyileşme sürecine yardımcı olmaktadır.
Kişiler tedaviyi tamamladığında, iyileştiği anlamına gelmez. Uzun süre boyunca takip ve destek almalıdır.
Bağımlılık tedavisi zor olabilir, fakat mümkündür. Birçok insan bağımlılıktan kurtulur ve sağlıklı bir yaşam sürer. Biraz cesaret ve istekle bu hastalığı yenebilmek mümkündür. Konumuza dönmem gerekirse en önde gelen bağımlılık sigaradır. Bu yüzden bugünün es geçilmemesi gerekir. Çoğu insan sigarayı bırakmadığı için hayatını kaybetmektedir. Sigarayı bırakmak, hayatınızda yapabileceğiniz en önemli değişikliklerden biridir. Sigarayı bırakarak, kendinize ve sevdiklerinize büyük iyilik yapmış olursunuz.
Sorunların ya da dertlerin iyileştiricisi sigara değildir.
Semanur Kaya
Kaynakça
https://www.yedam.org.tr/bagimlilik-tedavisinde-psikolojik-destek-ne-ise-yarar
https://cemkaya.net/yazilarim/bagimlilik-ve-psikolojik-boyutlari-131
Google bard
