Duygusal manipülasyon, kişinin kendi isteklerini gerçekleştirmek ve diğer insanlar üzerinden avantaj elde etmek için direkt veya dolaylı olarak sergilediği tutumlar olarak tanımlanabilir. Manipülasyonu yapan kişinin amacı ayrıcalık ve güç sağlayarak kontrolü ele almaktır. Yani başka birini kullanmaya, kontrol etmeye ve mağdur etmeye çalışır. Her ilişkide olabileceği gibi, romantik ilişkilerde de manipülasyonlara sıkça rastlanmaktadır. Örnekler ile çoğaltılacak olunur ise; yalanlarla partneri kendi istekleri doğrultusunda yönlendirmek, problem yaratmak, problemin çözümü için tek çarenin manipülatör partnere sarılmak olduğu konusunda kişiyi ikna etmek, partneri kendinden mahrum bırakmak, partnerin duygularını çıkarları için kullanmak bunlardan bazılarıdır.
Duygusal manipülasyonda manipülatör; karşısındaki kişiyi etkisi altına alır, ısrarla kendi isteklerinden bahseder ve kurbanın ihtiyaçlarını dikkate almaz. Kurban kendi isteklerini ifade etmeye çalıştığında da bunları geçiştirerek, değersizleştirerek, dalga geçerek ya da suçlayarak onu görmezden gelir. Manipülatörler sıklıkla istediklerini elde etmek için gerçeği çarpıtırlar. Bunu yalan söyleyerek, mantıksallaştırarak, abartıya kaçarak, gerçeği farklı yorumlayarak ya da gizleyerek gerçekleştirirler. Bir sorun meydana geldiğinde sürekli kendini haklı göstermek, mağdur rolüne girmek, karşısındakine kendisini kötü hissettirmek gibi tutumlar sergilerler. Bazen de amaçlarını gerçekleştirmek için aşırı sempatik görünmeye çalışırlar (sürekli hediyeler almak, övgüler yağdırmak, özürler dilemek…). Duygusal şantaj yaparak, hakaret ederek, bağırarak veya öfkeli beden dili kullanarak da agresif tarzda taleplerini gerçekleştirmek için çabalarlar.
Manipülasyona uğrayan bireyler, bu manipülasyonları fark etmekte güçlük çekebilirler çünkü manipülasyon, manipülatör tarafından sürece yayılarak ve fark ettirilmeden yapılmaktadır. Bu süreçte manipülasyona uğrayan birey; kendine olan güvenini yitirme, kendini eksik ve yetersiz görme ya da değersiz hissetme gibi problemlerle karşılaşabilir. Duygusal manipülasyondan korunmanın yolu, bunu fark ettikten sonra kendinizi koruma altına almaktır. Sürekli istek ve ihtiyaçlarınızı bastırarak, manipülatörün kendini iyi hissetmesi için çabalayarak ve karşınızdaki manipülatör kişinin tüm sorumluluklarını üstlenerek süreci daha da zorlaştırırsınız. Bunların hiçbiri problemi çözmede ve kendinizi iyi hissetmede uzun vadede işlevsel değildir. Dengeyi yeniden sağlamak için bu işlevsel olmayan tutumlardan uzaklaşmanız gerekir. Bunun için kararlı olmak, kişisel sınırlarınızı belirlemek, ilişki tercihlerinizi gözden geçirmek ve bir uzmandan yardım almak başvuracağınız en iyi çözüm yollarıdır.
KAYNAKÇA
Chapaux-Morelli, P. A. S. C. A. L. E., & Couderc, P. A. S. C. A. L. (2018). İkili ilişkilerde duygusal manipülasyon. Çev: Işık Ergüden, İstanbul: İletişim Yayınları.
Grieve, R., & Panebianco, L. (2013). Assessing the role of aggression, empathy, and self‐serving cognitive distortions in trait emotional manipulation. Australian Journal of Psychology, 65(2), 79-88