Bilgisayarlar öğrenme konusunda etkileyici atılımlar yapsalar da , insanlar büyüklük emirlerini öğrenmekte daha hızlı.
İnsanlar özellikle yeni bir deneyimle ilgili az bilgiye sahip olduklarında geçmiş yaşanmışlıklarındaki genellemeleri kullanmakta iyidirler. Yeni bir çalışmada Oxford Üniversitesinden araştırmacılar, UCL ve DeepMind, soyut bir bilginin yeni deneyimlere yaklaşımımızdaki etkisine baktılar. Düşünülene göre, yapılan çıkarımlar günlük deneyimler sırasında zihnimizde oluşturduğumuz dünya modellerine dayanıyor, ki bu bir objeye ya da mekana göre pozisyonumuzu anlamakta yardım aldığımız aynı nöral mekanizmayı (ve beyin hücrelerini) kullanır. Genellikle anlık lokasyonumuzu kodlamasına rağmen, bu beyin hücreleri aynı zamanda eski anıları hatırlıyor ve yeni olasılıkları keşfediyor. Buna ‘tekrarlama’ fenomeni deniyor.
Araştırmacılar katılımcıları günlük objeleri sıralama konusunda eğitiyor ve daha sonra yeni seri tanıdık objeler ekliyor fakat sıralama karışık- bu aşamalar beyin aktivitesini ölçmek için MEG nörogörüntüleme uyguladıkları sırada gerçekleşiyor.Gözlemlenen şu ki yeni objelerin temsili dinlenme sırasında bile yeniden aktive oluyor. Bu ‘tekrarlama’ olayları asıl deneyim sırasındakinden bile daha hızlı gerçekleşiyor.
İnsan tekrarı egzersiz ve dinlenme arasında gerçekleşiyor ve doğru seçimi yapması için ödüllendirildiğinde tersine dönüyor.
Araştırmacılar aynı zamanda insan tekrarının aynı zamanlarda da deneyimleri öğrenilmiş yapılara dayanarak yeniden organize ettiğini de gösterdiler. Bu spontane sıralama sekansları geçmiş bilgi ile şimdiki bilgiyi entegre etmemizde bize yardımcı oluyor.Oxford’un Klinik Nörobilim Nuffield Departmanından – aynı zamanda araştırma ekibinden- Profesör Timothy Behrens şunları dile getiriyor: ‘ Tekrar farklı sıradaki olaylarla oynayarak onları ilk başta görülen sıraya koyuyor ki bu beynin yaptığı sofistike bir zıplayış.’
İnsan zekasının belirleyici özelliklerinden biri seyrek gözlemlerden güçlü çıkarımlar yapabilmesidir. Eğer eşinizin cüzdanını mutfak masasının üstünde gördüyseniz , anında bilirsiniz ki bahçede olma olasılığı pubg da olma olasılığından yüksektir. Beynimizde toplam ne kadar çıkarım yapıldığı tamamen belirsiz fakat araştırmamız ‘tekrar’ ın önemini gösteriyor.’
‘Önceki bilgiyi olayları yeniden sıralamada kullanma yeteneğimiz deneyimlerimizi sıra dışı örneklememize ve sonrasında esnek bir şekilde yenilememize yarıyor.’
Ayrıca tekrarlamanın faktörize edilebilirliğini de buldular- bu demek oluyor ki: olayların farklı yönlerinin birden fazla temsili aynı anda tekrarlanıyor ve bu farklı temsiller yeni olayları oluşturmak için yeniden kombine edilebiliyor.Bu çok önemli çünkü faktörize temsiliyetler bilgiyi genellemede güçlülerdir.
‘Faktörize temsiliyetlerle, bireysel deneyimler ayrışıp parçalara dönüşebilir, parçalar da anlamlı şekilde birçok farklı yolla yeniden kombine edilebilir- bu durum öğrenmeyi pekiştirme potansiyeli oluşturur.’ diyor öncü yazar ve Max Planck doktora öğrecisi Yunzhe Liu.
‘Faktörize tekrarlar bilişsel görevlerden çıkarımları ve genellemeleri barındıran güçlü bilişimsel verimlilikler sağlayabilir.’
Çeviren : Erva Kaygun
Kaynak: Oxford