Köpek Gibi Büyütülmüş Çocuk bir çocuk psikiyatristi olan Bruce Perry’nin, en uç travmaları deneyimlemiş olan çocuklarla çalışırken tecrübelerini kaleme aldığı, on iki farklı vakadan detaylı bir şekilde bahseden sıra dışı bir kitap. Bir telefon görüşmesinin sonunda gazeteci Maia Szalavitz, Perry’e bir kitap yazması gerektiğini söyler fakat Perry, vaktinin olmadığını belirtir. Szalavitz ise yardımcı olabileceğini ve birlikte yazabileceklerini dile getirir. Ortalama haftada bir kez olan birer saatlik görüşmelerin sonucunda Köpek Gibi Büyütülmüş Çocuk kitabı ortaya çıkar. Bu kitap ilerleyen dönemlerde psikoloji, nörobilim, sosyoloji, kriminoloji ve birçok diğer disiplinde lisans ve yüksek lisans programlarında bir ders kitabı olarak okutulur. Perry, önsöz kısmında ‘‘Bu kitabı ilk kez okuyorsanız ve travmatik bir deneyim geçmişine sahipseniz, içerikte son derece rahatsız edici unsurlar bulunduğunu unutmayın ve hızınızı buna göre ayarlayın.’’ şeklinde küçük bir dipnot bırakır.
Kitapta ‘‘Küçük bir çocuğun beyni travmadan nasıl etkilenir? Korku ve şiddet çocuğun beyninde nasıl bir tahribata yol açar ve bu beyin iyileştirilebilir mi?’’ gibi sorulara cevap aranır. Kitap boyunca kronolojik sıraya göre anlatılan on iki farklı vaka üzerinde analizler yapılır, travmaların sebepleri-sonuçları kapsamlı bir şekilde irdelenir ve tedavi sürecinden bahsedilir. Booklist ‘‘Sorunlu çocukların yetişkinliklerinde birer sosyopat olmaması için erken müdahalenin gerekliliği konusunda güçlü bir tez ortaya koyuyor.’’ şeklinde bahseder. Publishers Weekly ise ‘‘Erken dönemde yaşanan stresin ve şiddetin gelişmekte olan beyni nasıl etkilediğini anlatıyor.’’ şeklinde bir yorum yapar. Buradan da anlaşılacağı üzere bu sıradışı kitap her bir sayfasında ve normal bir çocukluk geçirmenin ne büyük bir nimet olduğunu bizlere hatırlatıyor. ‘‘Aynı zamanda şiddetin, cinsel istismarın, ihmalin, cehaletin gelişmekte olan beyinleri ve olgunlaşmakta olan kişilikleri nasıl mahvedebileceğini gösteriyor.’’ (Giriş kısmı B.P).
Perry, bu tecrübelerini herkesin çok rahat anlayabileceği bir dilde ve en sade şekilde aktarır. Uygulanan yöntemler, Nöroardışık Tedavi Modeli (NTM) adı altında sistemleştirilmiştir. Bugün 10.000’den fazla klinisyen, bu tedavi modelinin bir versiyonunu kullanmaktadır. 1.000.000’dan fazla çocuğun, gencin ve yetişkinin NTM’nin bir unsurundan yararlandığı tahmin ediliyor.
Ebeveynlerden sosyal hizmet görevlilerine, öğretmenlerden yargıçlara, çocuk ve gençlerle çalışan herkesin okuması gereken kıymetli bir eser.
Kitaptan son bir alıntı ile tanıtımımı sonlandırayım: ‘‘Ateş ısıtabilir veya yakıp yok edebilir, su susuzluğu giderebilir veya boğabilir, rüzgar okşayabilir ya da kesebilir. İnsan ilişkileri de böyledir: Birbirimizi hem yaratabilir ve yok edebilir, hem besleyebilir ve dehşet içinde bırakabilir, hem de travma yaşatabilir ve iyileştirebiliriz.’’
Çiğdem Yaren DÜZGÜN
Kaynakça:
Perry, B – Szalavitz, M (2017). Köpek Gibi Büyütülmüş Çocuk, Koridor Yayınları