Gerçekten öfkemizi kontrol edebiliyor muyuz? Yoksa kontrol ettiğimizi sanıp, bu durum bir yanardağ patlaması gibi önlenemez bir hal alıncaya dek halının altına mı süpürüyoruz? Belki de huzur bozucu olmamak adına öfkemizi hiç göstermiyoruz ya da gösteremiyoruz. Çıkıntılık yapmak istemiyoruz. “Aman başımız ağrımasın.”, “O kırılmasın.” Gibi düşüncelerimiz duygularımızı dışa vurmamıza engel olabiliyor. Peki ya hissettiğimiz öfke? Varolan duygularımız? İşte öfkemizi sağlıklı yönetebilmek ve durumun getirilerini anlayabilmek, her şeyden önce öfkenin doğal bir durum olduğunun farkında olmak adına sizlere tanıtımını yapacağım kitap Dr. Harriet Lerner’ ın yazmış olduğu ‘Öfke Dansı’.
Yazar Harriet Lerner 1944 yılında dünyaya gelmiş bir klinik psikolog. Lerner, Kansas Psikiyatri Karl Menninger Okulunda öğretim görevlisi olarak çalışmıştır. İlgilendiği konular, kadınların gözünden iş ilişkileri ve yakın ilişki modelleri üzerinedir.
Yazmış olduğu Öfke Dansı kitabı; dokuz bölüm, son söz ve notlar kısımlarından oluşuyor. Kitap, ilk birkaç bölümde öfkenin ne olduğunu; bizim öfkemizi nasıl tanıyabileceğimizi, romantik ilişkilerde öfkenin nasıl ortaya çıkıp hangi yolları izlediğini anlatıyor. Sonraki bölümlerde ise aile ilişkilerimizde öfkeyi ve kökenlerini , öfkeyi nasıl 
rehber edinerek doğru kullanacağımızdan bahsediyor. Bunu yaparken de kendi vakalarından örnekler vererek bizim durumu somutlaştırmamızı ve daha iyi anlamamızı sağlıyor. Kitap en temelde ise öfkenin ilişkilerimizdeki etkisini ve durumunu nasıl kontrol edip sağlıklı bir öfke duygusuna sahip olabileceğimiz hakkında bilgiler veriyor.
Yazar, eğer öfkenizi kontrol etmede yöntemler yeterli gelmiyorsa bir süre sonra savunma mekanizması olarak ya ‘iyi kız sendromu’ ya da ‘şirret kız’ şeklinde davranacağımızı söylüyor. İyi kız, gerçek tepki veya öfke gerektiren durumlarda ya sessiz kalır ya da olayları dramatize ederek gözyaşlarına boğulur. Sonuç olarak da kendilerini yoğun şekilde suçlarlar. Bu kişiler düşündükleri ve hissettiklerini konuşmaktan kesin şekilde kaçınırlar. Yazarın bahsettiği 2. tip olan ‘şirret kız’ ise öfkelerini belirtmekte hiçbir çekince duymazlar. Varolan sorunlardan sürekli şikayet ederler ve bunlarla alakalı öfke duyarlar. Yazara göre bu durum aslında tıkanmışlığın ve aynı şeyleri tekrar edişliğin göstergesidir. Yazarın bu konuda beni de üzerinde düşündüren bir benzetmesi var: “İyi kızlar ve şirretler birbirlerinden çok farklı görünseler bile aslında, aynı madalyonun iki yüzünü oluştururlar.”
Yazarın bir diğer iddiası öfkemizi yanlış yönlendirmemiz konusunda. Eğer gerçek sorunun ne olduğunu belirlemezsek öfkemizi yanlış yerde kullanırız ve baştan kaybetmeye mahkum olduğumuz bir savaşa girişiriz. Gerçek sorunların belirlenmesi özellikle aile ilişkilerinde güçleşir çünkü ebeveynler çocuğu da aralarına alıp güçlü bir üçgen oluşturur ve sorunlarını belirlemekte kendi işlerini zorlaştırırlar. Bu durum hakkında kitapta geçen bir örnek vermek istiyorum. Kadın eşine şu sözlerle sitem ediyor: “Oğlumuzu ihmal etmen beni çok öfkelendiriyor. Çocuk babasız büyüyor.”
Aslında gerçekte dediği şey : “Kendimi ihmal edilmiş hissediyorum ve bana zaman ayırmadığın için öfkeliyim.”
Bir başka örnekteyse kadın yeni bir işe girmek istediğini söylediğinde kocası şöyle der: “Çocuklar evde sana ihtiyaç duyuyor. Çalışmanı destekliyorum ama çocukların ihmal edilmesini de istemiyorum.”. Burada sorun şudur: Böyle bir değişim beni korkutuyor ve endişelendiriyor.
Bunun gibi daha bir çok durumdan söz edebiliriz. Burada önemli olan kendimizi düzgün şekilde ifade edip sorunu gerçek bir şekilde aktarabilmektir. Eğer biz de öfke konusunda eksiklerimizin olduğunu, gerçekten doğru yerde öfkemizi gösteremediğimizi düşünüyorsak sorunlarımızdan ve öfkemizden kaçmak yerine dile getirmeliyiz. Bu kitap ile öfke konusuna bakış açımızı değiştirip daha sağlıklı şekilde öfkemizi ifade etmeyi öğrenebiliriz. Unutmayın ki öfke bir duygudur ve varlığını reddetmek sorunlarımızı çözmede bize yardımcı olmaz.
Betül AKTAŞ
KAYNAKÇA:
Lerner, H(2022). Öfke Dansı, İstanbul, Varlık Yayınları.