Yapa Zekâ (YZ), insan zekasını taklit eden ve problem çözme, öğrenme ve karar verme gibi bilişsel işlevleri yerine getiren sistemlerdir.
Son yıllarda birçok alanda olduğu gibi terapide de yeni bir yöntem olarak ortaya çıkmaktadır. YZ’nin terapide kullanımıyla ilgili birçok araştırma yapılmaktadır ve bu araştırmaların sonuçları oldukça umut vericidir. YZ hastaların terapistle yaptığı konuşmaları analiz edebilir ve potansiyel belirtileri ve teşhisleri tespit edebilir. Ayrıca tanı, tedavi planlama, terapi takibi ve terapi erişimi gibi aşamalarda kullanılabilmektedir.
YZ’nin Terapide Kullanılabileceği Bazı Alanlar
Depresyon ve Anksiyete Tedavisi: YZ, depresyon ve anksiyete belirtilerini takip etmek ve yönetmek için kullanılabilir. Örneğin, YZ tabanlı bir uygulama, kullanıcının ruh halini ve semptomlarını takip etmesine ve ona uygun terapötik teknikler sunmasına yardımcı olabilir.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): YZ tabanlı bir Chatbot (sohbet robotu), kullanıcılara BDT tekniklerini öğretebilir ve uygulayabilir.
Travma Tedavisi: YZ, Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) gibi travmatik deneyimlerin tedavisinde kullanılabilir. Örneğin, YZ tabanlı bir sanal gerçeklik simülasyonu, kullanıcıların travmatik olayla güvenli bir şekilde yüzleşmesine yardımcı olabilir.
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB): YZ, OSB’li çocukların sosyal becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak için kullanılabilir. Örneğin, YZ tabanlı bir oyun, çocuklara sosyal etkileşim ve iletişim kurma becerilerini öğretebilir.
YZ’nin Terapide Kullanılmasının Bazı Faydaları
Erişilebilirliği artırır: YZ tabanlı terapötik araçlar, geleneksel terapiden daha ucuz ve daha erişilebilirlik sağlayabilir ve YZ terapistleri, uzaktan veya geleneksel terapiden daha uygun fiyatlı olan çevrimiçi terapiler sunabilir.
Terapistlere Yardım Etme: YZ, terapistlerin iş yükünü hafifletmek ve daha etkili terapiler sunmalarına yardımcı olmak için kullanılabilir. Örneğin, YZ, terapistlerin seansları planlamasına, vakaları yönetmesine ve hastaların ilerlemesini izlemesine yardımcı olabilir.
Kişiselleştirilmiş tedavi: YZ, her kullanıcının bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanmış bir tedavi deneyimi sunabilir. Örneğin; YZ, hastanın semptomlarına ve geçmişine en uygun terapi tekniklerini belirlemek için kullanılabilir.
Veri toplama ve analizi: YZ, hastanın duyguları, düşünceleri ve davranışları hakkında veri toplamak ve analiz etmek için kullanılabilir. Bu veriler, terapistin hastayı daha iyi anlamasına ve daha etkili bir tedavi planı geliştirmesine yardımcı olabilir.
YZ’nin Terapide Kullanımıyla İlgili Bazı Endişeler
YZ’nin terapide kullanımı hala gelişme aşamasındadır ve bazı sınırlamalar vardır. Örneğin, YZ terapistleri insan terapistlerin sahip olduğu empati ve sezgiye sahip değildir. Bu yüzden bazı endişeleri beraberinde getirir.
Gizlilik: YZ tabanlı terapötik araçlar, kullanıcıların kişisel verilerini toplayabilir ve saklayabilir. Bu da gizlilik endişelerine yol açabilir.
Yanlış teşhis: YZ’nin hatalı teşhis koyma riski olabilir.
Terapistlerin rolü: YZ’nin terapide daha fazla kullanılması, terapistlerin rolünü değiştirebilir. Terapist-hasta ilişkisini olumsuz etkileyebileceği endişesi olabilir.
Etik: YZ’nin terapide kullanımıyla ilgili etik endişeler de vardır. Örneğin, YZ’nin hastaları manipüle etmek veya sömürmek için kullanılma riski vardır.
YZ, terapide yeni ve umut verici bir yöntemdir. YZ’nin terapide kullanımıyla ilgili bazı endişeler olsa da YZ’nin birçok insan için terapinin erişilebilirliğini ve etkinliğini artırma potansiyeline sahip olduğu açıktır. YZ’nin terapide nasıl kullanılacağına dair etik ve klinik yönergelerin geliştirilmesi önemlidir.
Semanur Kaya
KAYNAKÇA
Gemini