Eşyalarına anlamlar yükleyip onları çöpe atmakta zorlanır mısın? Evinde bir sürü gereksiz şey yığınlar halinde mi? Cevabın evet ise biraz konuşalım üstüne istersen. Öncelikle bir OKB çeşidi olan dispozobi (istifçilik) kullanılmayan,değersiz eşyaları biriktirme hastalığıdır. Nüfusun %3’ünde olan bu rahatsızlıkta istifçiler eşyaları tasarruf amacıyla değil tamamen kendi hazlarına erişme noktasında saklarlar. Hatta içlerinden bir tanesine ihtiyacı olsa koca eşya yığınlarının içinden onu bulmaları neredeyse imkansızdır,gidip aynı şeyi yeniden alırlar. Evleri yaşam alanından çıkmıştır. Artık evlerine hükmeden şey onların “olmazsa olmazı“ eşyalarıdır. Dispozobofik insanlar genellikle kağıt, dergi, plastik, ev eşyaları biriktirirler. Hele ki eşyalarına zarar vermeye,atmaya kalkarsanız büyük bir kıyametin çıkacağını şimdiden haber vermeliyim.
SEBEPLERİ NEDİR?
Çocukluk döneminde dahi başlayabilen bu hastalık hem hasta için hem yakınları için hayatı oldukça zorlaştırmaktadır. Özellikle çocukken yoksulluk çekmiş,belli aile travmaları yaşamış,aldatılmış,sevgi ve şefkat arayışı olan insanlarda görülür. Bu kişiler eşyalara anlamlar atfedip kendi dünyalarında onu gerekli hale getirirler. Çoğunlukla kişilik bozukluğuna da sahip dispozofobik insanların ataklarının stresli zamanlarında arttığı gözlemlenmiştir. Bu şekilde yaşadıkları olayı görmezden gelmeye çalışırlar. Kimi zaman da güzel anıları hatırlamak için sevdiklerinin verdiği bir çikolata ambalajını dahi saklarlar.
BİR KOMPULSİF BİRİKTİRME HASTASININ İÇ SESİNDEN…
Biliyorum çok fazla kalemim var ama ya bir gün hepsi kaybolursa ve çok ihtiyacım olursa. O zaman pişman olmaz mısın bunu almadığına? Hayır! Dur,o tişörtleri kesinlikle atamazsın! Evet,yırtıklar ve lekeliler ama bunu bulamayan bir sürü insan var. Hele ki şu lastik tokalar… Onlardan bir paket daha aldığım iyi oldu. Beş paket zaten evde vardı. Onlara ne zaman ihtiyacım olacağı hiç belli olmuyor. Evime artık kimse gelmek istemiyor hatta yatağımın üstü dahi eşyalarla dolu yerde yatmak zorunda kalıyorum. Ama yapacak hiçbir şeyim yok onların her birinin anlamı var benim için. Onları asla atamam ve attırmam!
TEDAVİSİ NASILDIR?
OKB hastalarına uygulanan ilaç tedavisinin dispozobi hastalığı olan insanlarda maalesef ki sonuç vermemektedir.Bilişsel terapi yoluyla uzmanla görüşerek ve zaman içinde istiflediği eşyaları en azından yaşanılabilir bir ev haline getirecek düzeye indirmesyile hayat standartlarının yükseleceğini söyleyebilirim.
YAKINLARI NASIL DESTEK VERMELİ?
İstif yapan kişi kendiyle ve çevresiyle sıkıntılar yaşamaya başlar. Artık kendi alanı olan evinde bırakın yaşantısını sürmeyi kendi dahi oturacak yer bulamaz. Hal böyleyken evine gelen giden kimse olmadığı gibi bu durumu öğrenince uzaklaşan bir çevreden de söz edebiliriz. Bu durumda yapılacak şey ondan hemen değişmesini beklememek,ona zaman tanımak olur. Bizim davranışımızı değiştirmemiz kadar kolay bir durum olmadığını,bunun bir hastalık olduğunu kabul etmeliyiz ve ona göre bir tutum edinmeliyiz. Eşyalarını atmaya kalkmak onun rahatsızlığını azaltmayacağı gibi hırçınlaştıracaktır. Üzerinde baskı kurmaksızın özellikle birincil çevresi tarafından sevgi ve şefkat ile davranılmalı .Ona eşyaların sağladığı güven duygusu ve bağlılık insan ilişkilerinde de yerini bulmalıdır.
Yazan: Özge Akduman