“”Zihnimizde Oluşturduğumuz İlişkiler: Limerence
Limerence henüz Türkçede net bir karşılığı olmayan yabancı literatüre de yeni girmiş olan bir terimdir. Türkçe olarak bir kişiye karşı yoğun tutku, arzu hissetmek ve engel olunamayacak bir biçimde zihnimizde o kişiyi düşünmek diyebiliriz. Karşımızdaki kişiye de limerent object yani tutku/arzu nesnesi deriz. Willmott ve Bentley, limerenceı bir kişiye akut başlangıçlı, beklenmedik, takıntılı bir bağlanma olarak tanımlarlar. Fakat işler birinden hoşlanmaya ya da bir ilişkiye başladığımız zamanki gibi ilerlemez. Limerence, fiziksel ve duygusal olduğu kadar bilişsel bir deneyimdir de. Limerenceda her şey zihnimizde olur. Yakın ilişkiden çok kişinin zihnindeki idealize edilmiş haliyle bir ilişki kurarız. Karşımızdaki kişiyi zihnimizdeki haline benzetmeye çalışırız yani objeleştiririz; zihnimizdeki haline uymadığı zaman da hayal kırıklığına uğrar, reddedilmiş hissederiz. Limerence, kişinin kendinden geçmiş hissetmesine neden olabilir, zihinsel yaşamı tutkulu, endişeli bir arzuya odaklanmıştır. Ayrıca duygulara karşılık verilmemesi durumunda ıstırap durumuna neden olabilir.
Limerence ve aşkı birbirinden ayıranlar nelerdir?
• Limerenceda amaç sevgi kazanmakken aşkta amaç sevgi vermektir.
• Limerenceda testosteron, dopamin ve adrenalin kimyasalları; aşkta vazopressin, oksitosin gibi sakinleştirici hormonlar salgılanır.
• Limerenceda akıl oyunları, aşkta açık iletişim devrededir.
• Limerenceda kişi takıntılı olduğu kişinin iyiliğiyle ilgilenmez. Aşkta ise karşıdaki kişi bireyin yaşamının önemli bir parçasıdır.
Bu terimi ortaya çıkaran Dorothy Tennov, 1979’da yayımlanan “Love and Limerence: The Experience of Being in Love” adlı kitabında limerenceın genellikle fark edilebilir bir başlangıç noktası olmadığından bahseder. Ayrıca bu deneyimin basit bir cinsel arzudan çok daha farklı olduğunu; limiter durumdaki bireyin tutku nesnesinin ona karşı aynı şekilde hissedip hissetmediğine dair zihinsel takıntılar yaşadığını yazar. Yani heyecan verici olan fantezinin gerçekleşmesinden çok fantezi kurmaktır. (Buradaki fanteziyi zihninizde gerçekleşmemiş senaryolar kurmak gibi cinsel birliktelikten uzak fanteziler olarak da düşünebilirsiniz.) Ayrıca limerence genellikle tek taraflıdır çünkü limerent kişi öncelikli olarak arzu nesnesinin kendisine karşı hisler gösterip göstermediğine odaklanır.
3 Limerence İşareti
1) Arzu nesnesiyle “kazara” karşılaşmanızı veya onunla konuşmanızı sağlayacak senaryolar hayal eder veya gerçekleştirirsiniz. Bir bakıma gününüzü onunla nasıl vakit geçirebileceğinize göre planlarsınız.
2) Ona ve yaptığı her şeye aşırı derecede odaklanırsınız. Bu sizin hayatınızın düzenini bozacak bir seviyeye gelebilir. Bir süre sonra hayat akışınız onların hoşlarına giden ya da gitmeyen aktivelere bağlı olur.
3) Karşınızdaki kişi sizden uzaklaştığında derin bir mutsuzluk dönemine girer ve büyük bir umutsuzluk duygusu yaşarsınız. Fakat yakınınızda olduğu zamanlarda normalde yapmayacağınız hareketler yapmaya, aşırı bir coşku durumunda bulunmaya başlarsınız.
Limerence nasıl biter?
Tennov bu durumun üç tipik sonu olduğunu söyler; tamamlanma, açlık ve aktarım. Tamamlanma aşamasında limerent durumdaki kişi, arzusunun nesnesinin de ona yönelik bir arzusu olduğunu keşfeder ve fiziksel ya da romantik bir ilişkiye girer. Bu genelde mutlu son diyebileceğimiz bir ihtimaldir. İkinci muhtemel son olan açlıkta limerent birey hiçbir zaman arzu nesnesinden karşılık bulamaz. Umut tükendiğinde duygu da kaybolur. Bu durum bireyde büyük bir hüsrana yol açabileceği gibi her şeyin bitmiş olması da bir rahatlama yaşatabilir. Aktarım kısmına gelirsek de limerent kişi o anki arzu nesnesinden kopabilse dahi bu hisleri başkalarına yönelterek birilerine saplantılı olmayı sürdürür. Yani bu zihninde kurduğu senaryolar sevgiyi elde etme çabaları hiç bitmez, sadece odağı olan kişi değişir. Hisler ve içinde bulunulan durum tıpkı suyu bir bardaktan diğerine boşaltmak gibi bir devamlılık gösterir.””
KAYNAKÇA
https://en.wikipedia.org/wiki/Limerence
https://www.psychologytoday.com/intl/basics/limerence